Een gezonde leefomgeving is een voorwaarde voor het goed functioneren van de maatschappij als geheel. Ieder mens maakt deel uit van een gemeenschap in een stad, dorp, wijk of buurt. De leefomgeving kan een negatieve of juist positieve invloed hebben op de fysieke gezondheid, het welzijn, de keuzes en de manier van leven van individuen. En daarmee op de maatschappij.
Investeren in de gezonde leefomgeving is noodzakelijk voor het bevorderen van de gezondheid van de bevolking. Het begint bij een passend huis dat voelt als thuis, van waaruit mensen kunnen meedoen aan de maatschappij. Maar als je de deur uitgaat, is de wereld daarachter net zo belangrijk. Het gaat om fysieke voorzieningen, maar ook om de beleving. Een gezonde leefomgeving biedt kansen aan de inwoners als het gaat om bewegen, recreëren in kwalitatief groen, gebruikmaken van voorzieningen en bovenal meedoen in de maatschappij. Een gezonde leefomgeving inspireert en activeert.
Daarom presenteer ik u de handreiking Werken aan een gezonde leefomgeving. In 2022 benadrukten we als VNG het belang van de gezonde leefomgeving voor Nederland in ons position paper Samenwerken aan de gezonde leefomgeving (pdf, 6,6 MB). Ons uitgangspunt is dat gezondheid meegewogen wordt in alle beslissingen in de fysieke leefomgeving. In het position paper kondigden we aan ook een handreiking te maken om gemeenten te ondersteunen en inspireren bij het concreet maken van dat uitgangspunt. Veel gemeenten zijn al aan de slag met de gezonde leefomgeving of gaan daar binnenkort mee beginnen. Dit kan complex zijn, doordat de gezonde leefomgeving uit veel facetten bestaat, zowel fysiek als sociaal. Deze handreiking biedt gemeenten praktische handvatten om met de gezonde leefomgeving aan de slag te gaan.
Deze handreiking maakte de VNG niet alleen. Om goed aan te sluiten op de behoeften van gemeenten hebben we in werksessies met gemeenten in het hele land, met specialisten en generalisten uit verschillende domeinen, gesproken over deze handreiking en op welke manier deze het beste door gemeenten gebruikt kan worden. Door de handreiking voor te leggen aan andere organisaties die bezig zijn met de gezonde leefomgeving, zoals RIVM, GGD-GHOR en het Kenniscentrum Sport & Bewegen, hebben we in deze handreiking ook links naar andere bronnen en hulpmiddelen kunnen opnemen.
De handreiking bestaat uit een werkwijze om aan de slag te gaan met de gezonde leefomgeving en uit een overzicht van maatregelen, instrumenten, planregels en normeringen, geïllustreerd met goede voorbeelden.
Ani Zalinyan
Wethouder gemeente Heemskerk, VNG-commissie Ruimte, Wonen en Mobiliteit