De commissie RWM vergaderde het eerste uur samen met commissie EKEM over de impact van de warmtetransitie op het lokaal elektriciteitsnet. Daarna besprak de commissie water en bodem sturend. De commissie nam afscheid van voorzitter Liesbeth Grijsen. Zij heeft een nieuwe baan als gedeputeerde in Overrijssel.
Invloed warmtetransitie op lokaal elektriciteitsnet
Thijs Kuipers (EKEM, wethouder Horst aan de Maas) introduceert het onderwerp. Er liggen een onderzoek van CE Delft en een concept ‘VNG-handreiking ruimtelijke inpassing van energie-infra’ voor gemeenten. De warmtetransitie leidt tot knelpunten op het laagspanningsnet, door de enorme toename van aanbod en vraag op het elektriciteitsnet door bijvoorbeeld zonnepanelen, elektrische voertuigen en warmtepompen. De knelpunten hebben betrekking op bestaande bouw, met name daar waar wordt ingezet op elektrificatie van de warmtevoorziening. Bij de keuze voor een warmtenet speelt dit minder. Er zijn grote verschillen lokaal en per netbeheerder. In de handreiking wordt aangegeven te letten op de volgorde van verduurzaming, technische en organisatorische oplossingen en ruimtelijke keuzes.
In de discussie is gesproken over het lokaal delen van stroom (smart grid). Gemeenten hebben behoefte aan een handleiding hoe hiermee om te gaan en aan goede praktijkvoorbeelden, zoals verordeningen of plannen van aanpak. Verder wordt aangegeven dat ook nieuwbouwplannen tegen beperkingen in de netwerkcapaciteit aanlopen. Dat heeft te maken met de aanleg van transformatorstations. Inmiddels mag er prioriteit worden gegeven aan aansluiting van scholen en ziekenhuizen. Maar de VNG wil hierin meer mogelijkheden.
Water en bodem sturend
Henk van den Berg (VNG) presenteert de stand van zaken. Het is duidelijk dat we tegen de grenzen van ons water- en bodemsysteem aanlopen. Dat komt door de klimaatverandering en door overmatig gebruik. Er zijn 33 maatregelen bedacht om water en bodem sturend te concretiseren. Samen met het rijk wordt er gewerkt aan een uitvoeringsstrategie. De VNG constateert:
- Water en bodem sturend wordt als erg top-down ervaren. De samenleving ervaart dit nog nauwelijks als een probleem.
- Wat we terug horen van water- en bodemspecialisten is dat de specialisten vanuit ruimtelijke ordening het thema nog onvoldoende meenemen. Sommige gemeenten wekken de indruk dat zij wachten op vastlegging in wetgeving.
- De uitvoeringsstrategie gaat niet in op de gevolgen van water en bodem sturend op reeds in gang gezette projecten en genomen besluiten. Wat kan je dan nog met de 33 maatregelen?
De commissie herkent de problematiek. Het wordt echter allemaal erg technisch gemaakt, je moet het beter verkopen. Bijvoorbeeld: wat betekent water en bodem sturend voor een bepaalde gemeente? Naast het waterschap zou de lokale bevolking erbij moeten worden betrokken. De mensen kennen hun terrein veel beter dan de bestuurders. Het belang van een integrale benadering wordt benadrukt, water en bodem is maar een van de belangen. Men vraagt zich af of we bouwlocaties moeten heroverwegen. De resultaten van het commissieoverleg gaan mee in een volgend overleg met het rijk.