Financiële problemen of problematische schuldsituaties grijpen diep in op het persoonlijk leven van inwoners. Het hebben van geldzorgen en schulden leidt tot stress en kan negatief uitwerken op diverse leefgebieden. Bijvoorbeeld op het gebied van gezondheid, participatie, gezinsrelaties, mentale vermogens, eenzaamheid en arbeidsproductiviteit.
“Voorkomen is beter dan genezen” is het uitgangspunt bij preventie. Gemeenten realiseren zich dat schuldpreventie een volwaardig onderdeel van integrale schuldhulpverlening is. Door te investeren in bewustwording, vaardigheden en wilskracht bij inwoners om de eigen financiën op orde te hebben en houden, kunnen problematische schuldsituaties voorkomen worden.
Inzetten op preventie van schulden is het meest effectief als gemeenten dit integraal oppakken en samenwerken met partners, zowel binnen de gemeentelijke organisatie als daarbuiten. VNG biedt ondersteuning aan gemeenten bij het opzetten van integraal preventiebeleid en de uitvoering daarvan.
Het inzetten op preventie kan op vele manieren. Twee belangrijke invalshoeken voor effectieve preventie, zijn financiële educatie en life events. Het programma Verbinden Schuldendomein ondersteunt gemeenten op deze twee onderwerpen.
De ondersteuningsproducten actualiseren wij regelmatig zodat u altijd over actuele informatie beschikt. We blijven alert op nieuwe ontwikkelingen en houden u geïnformeerd via onder andere onze website, online bijeenkomsten en de nieuwsbrief van het programma Verbinden Schuldendomein.
Een grote en diverse groep inwoners heeft onvoldoende inzicht, kennis en/of vaardigheden om hun financiën te beheren, gebruik te maken van de vele (en complexe) regelingen en om financiële vaardigheden door te geven aan hun kinderen. Om deze cyclus te doorbreken is investeren in financiële educatie cruciaal: vaardigheden die op jonge leeftijd zijn geleerd, vormen de basis waar een leven lang op kan worden voortgebouwd
Financiële educatie is het startpunt van preventie. Door dit structureel in te bedden in het onderwijs zorgen we voor een brede basis, bereiken we iedereen en maken we gezamenlijk de meeste impact.
De VNG ondersteunt gemeenten hierbij door te inventariseren wat nodig is om de samenwerking tussen gemeenten en scholen te versterken, wat goed werkt en waar de knelpunten en uitdagingen liggen:
- We verbinden goede voorbeelden en effectieve aanpakken en maken ze overdraagbaar zodat gemeenten van elkaar leren en op elkaars ervaringen voortbouwen.
- We bieden handvaten voor het opzetten van de samenwerking, met aandacht voor de vraagstukken die gemeenten daarbij tegenkomen;
- We maken samen met gemeenten, ondersteuningsproducten die hen op weg helpen om samen met scholen te werken aan integrale en concrete plannen voor financiële educatie.
Met behulp van de implementatieondersteuning en ontwikkelde ondersteuningsproducten zijn gemeenten in staat samen met lokale onderwijsorganisaties financiële educatie vorm te geven.
Life events zijn bekende risicofactoren voor armoede en schulden. Ze zijn moeilijk te voorspellen en toch maakt iedereen ze mee. Daarom is dit een belangrijk onderdeel van een preventieve aanpak. Een goede informatievoorziening rond life events kan voor gemeenten een effectieve manier zijn om hun inwoners bewust te maken en daarmee mogelijk armoede en schulden te voorkomen. Steeds meer gemeenten zetten dan ook in op preventie rond life events en er zijn in het land diverse initiatieven op veel verschillende life events.
In samenwerking met het ministerie en ketenpartners ondersteunt de VNG gemeenten bij life event gestuurde voorlichting, het implementeren van beschikbare (en te ontwikkelen) tools en het inzetten van gericht ondersteuningsaanbod. Met onze ondersteuning bieden we gemeenten antwoord op hun vragen rond life events en krijgen gemeenten handvatten om ermee aan de slag te gaan.
Daarnaast brengen we diverse ervaringen en praktijkvoorbeelden in kaart. Door deze aanpakken te bundelen en te vervlechten in de routekaart Financiële Zorgen, bieden we gemeenten overzicht en inzicht en maken we ze opschaalbaar.
De volgende 16 life events maken deel uit van de ondersteuning van de VNG binnen het programma Verbinden Schuldendomein:
- Wij gaan uit elkaar
- Ik word 18
- Ik krijg een kind
- Mijn naaste is overleden
- Ik ga met pensioen
- Ik word mantelzorger
- Ik word werkloos
- Ik kom in de bijstand
- Ik ga samenwonen of trouwen
- Ik ga verhuizen (inclusief huis kopen)
- Ik ga studeren
- Ik word ziek of arbeidsongeschikt
- Ik ga voor mijzelf beginnen
- Ik ga stoppen met ondernemen
- Ik kom naar Nederland
- Ik kom uit detentie
Producten
Voor gemeenten die actief aan de slag willen met preventie van schulden bij life events worden 16 actiekaarten ontwikkeld. De kaarten worden de komende maanden per set van 2 life events beschikbaar gesteld. Hiermee hebben gemeenten in één oogopslag alle relevante informatie per life event bij elkaar.
Naast deze actiekaarten werkt de VNG ook aan een handreiking preventie die we naar verwachting in augustus 2024 publiceren. Preventie bij life events moet gezien worden in samenhang met andere thema's binnen schuldhulpverlening. Bijvoorbeeld met het thema financiële educatie en de doelgroep/aanpak voor jongeren en voor ondernemers. Deze samenhang wordt verder toegelicht in deze handreiking.
Wilt u meedenken over de nog te ontwikkelen actiekaarten, of praktijkvoorbeelden delen?
Stuur een mail naar schulden@vng.nl onder vermelding van ‘Actiekaart life events’.
contact
Wilt u in contact komen met andere gemeenten?
Meld u aan op het VNG Forum en kom in contact met ons en uw collega-gemeenten.
- Als u al een account heeft, kunt u meteen inloggen.
- Heeft u nog geen account? Registreer u dan eerst.
Het forum van 'de routekaart Financiële Zorgen' en van 'Armoede en schulden' treft u onder het 'Sociaal Domein'.
Iedereen die werkzaam is bij een gemeente kan toegang krijgen tot VNG-fora. Voorwaarde tot toegang is dat u gebruik maakt van het zakelijk e-mailadres van uw gemeente.
Wilt u contact met het programma Verbinden Schuldendomein?
Heeft u ideeën, tips of informatie om op te nemen in de routekaart, dan zijn die van harte welkom. Neem hiervoor contact op het met team van de routekaart.
- Mail naar: schulden@vng.nl
- Bel naar: 070-373 82 32
(maandag t/m vrijdag tussen 8.30 en 17.00 uur)