Gemeenten en provincies hebben extra middelen nodig voor de uitvoering van het klimaat- en energiebeleid. Dat concludeert de ROB in zijn rapport ‘Koersen op klimaatneutraal’. De decentrale overheden vragen het kabinet om op basis van dit advies snel een besluit te nemen over bekostiging van het energiebeleid.
Meerjarige zekerheid nodig
Er zijn al bestaande afspraken met het rijk over uitvoeringsmiddelen. Maar het klimaat- en vooral het energiebeleid is zo dynamisch, dat er de afgelopen jaren meer taken zijn bijgekomen. Het gaat dan onder meer over de aanpak van netcongestie, het sneller isoleren en verduurzamen van woningen en bedrijven en de realisatie van warmtenetten. Gemeenten en provincies zijn daarvoor al hard aan de slag, maar ontvangen hiervoor nog geen financiering om het benodigde personeel (vast) in dienst te nemen.
VNG-bestuurder Lot van Hooijdonk:
Daarbij is het essentieel dat de middelen via een robuuste, langjarige en eenduidige regeling beschikbaar komen. Alleen dan kunnen we onze inwoners een betaalbaar, betrouwbaar en toekomstbestendig aanbod doen om hun huizen op een duurzame manier te verwarmen.
Ook IPO-bestuurder Huib van Essen benadrukt het belang van middelen voor deze extra taken:
De gevolgen van netcongestie zijn groot: zonder elektriciteit valt Nederland stil, omdat bedrijven niet meer kunnen uitbreiden of verduurzamen, nieuwe woonwijken geen aansluiting op het net meer kunnen krijgen of andere grootschalige energieprojecten moeten worden uitgesteld. Dit schaadt het tempo waarmee we nieuwe woningen kunnen bouwen, het vestigingsklimaat én de verduurzaming van Nederland. Werken aan de energietransitie is werken aan welzijn en welvaart. Daarom nemen de provincies korte- én langetermijnmaatregelen om ons energiesysteem toekomstbestendig te maken. Deze middelen zijn hard nodig om dit mogelijk te maken.
Meer inzicht in investeringskosten nodig
Het advies is een herijking van een eerder advies uit 2021, gebaseerd op de afspraken uit het Klimaatakkoord. De minister vroeg de ROB ook om een advies over de benodigde middelen voor investeringen, bijvoorbeeld voor de aanleg van warmtenetten. Concrete ramingen ontbreken echter in het advies. Het IPO en de VNG benadrukken dat het belangrijk is om de hoogte van deze investeringskosten alsnog zo snel mogelijk scherp te krijgen. Een nader onderzoek naar de omvang van deze kosten is daarom wenselijk.
Aansturing
Gezien het maatschappelijk belang en de enorme impact op het dagelijks leven adviseert de ROB ook dat de rijksoverheid en decentrale overheden afspraken maken over een samenhangend interbestuurlijk instrumentarium om het decentrale klimaat- en energiebeleid te ondersteunen én te sturen. Dit vraagt verdere bestudering en bespreking.