Stress, financiën en een sociaal netwerk bepalen of iemand lekker in zijn of haar vel zit en ruimte heeft om na te denken over gezond leven. Via het welzijnswerk van verschillende maatschappelijke organisaties, zoals de maatschappelijk werk en welzijnsstichting SMWO en de GGD zijn gezinnen in een kwetsbare situatie benaderd om in groepsverband mee te doen aan gezondheidsbevorderende activiteiten om zo hun welzijn te verbeteren. 

De deelnemende gezinnen die in het project ‘Goes bezig’ meedraaien zijn divers en dat maakt dat verschillende deelnemende organisaties op verschillende manieren met hen moeten omgaan. Ook hun communicatie, diensten en producten moeten daarop worden afgestemd. De VNG ging in gesprek met Marjolein Zevenbergen (projectleider ‘Goes Bezig’/Ensure) van de gemeente Goes.

Hoe is het project ontstaan? 

'Onze uitvoeringsorganisatie binnen de gemeente, de maatschappelijk werk en welzijnsstichting SMWO, kreeg de opdracht om in contact te komen én te blijven met kwetsbare inwoners van de gemeente Goes. SMWO gaf aan dat zij de meest kwetsbare mensen maar lastig konden bereiken. Zij zochten daarom naar nieuwe manieren waarmee dat wel zou lukken. Samen met onder andere de gemeente zijn we toen op zoek gegaan naar landelijke voorbeelden. Zo zijn we uitgekomen bij het programma Gezonde kansen van FNO. Hier hebben we een projectaanvraag ingediend. In de periode van 2016 tot en met 2019 hebben we toen voor het eerst gewerkt aan het project 'Goes bezig'. Zo zijn we dus eigenlijk gestart met het vinden en betrekken van kwetsbare gezinnen.'

Wat is de doelstelling van het project?

'Wij werken aan een lokale doelstelling en een Europese doelstelling. Middels een integrale wijkaanpak willen we de manier waarop kwetsbare inwoners van de gemeente Goes hun gezondheid ervaren verbeteren in 4 verschillende wijken. Tegelijkertijd brengen we onze professionele partners, die allemaal te maken hebben met deze kwetsbare mensen, bij met wat wij geleerd hebben. Binnen onze Europese doelstelling is het de bedoeling om een peer-to-peer methode te ontwikkelen waarbij de deelnemers van het project (dus de kwetsbare gezinnen) als ambassadeurs optreden voor de mensen uit dezelfde doelgroep.'

Hoe werd 'Goes bezig' werkelijkheid?

‘'Bij de FNO hebben we een projectaanvraag ingediend om mee te draaien in het subsidieprogramma Gezonde kansen. Binnen dat programma wordt gewerkt met een hele strikte manier van verantwoorden. Daardoor hebben we expliciet moeten vermelden wij van het project hebben geleerd en wat we nu anders doen dan voorheen. Dat hebben we toen vertaald naar onze bestuurders binnen de gemeente, met name het college, om ze ervan te overtuigen dat ons project ook daadwerkelijk iets opleverde. Uiteindelijk kwam de subsidieperiode van FNO tot zijn einde en gingen we op zoek naar andere mogelijkheden om het project voort te zetten. Via onze partner Hogeschool Zeeland kregen we meer kennis over Europese subsidies. Zij hebben ons geïntroduceerd aan het Europese programma Ensure. Dit heeft ertoe geleid dat we van 2020 tot 2023 binnen dit Europese programma hebben meegedraaid.'

Wat is de status van het project? 

'Op dit moment zitten we in de laatste fase van het project. Vanwege de coronapandemie hebben een aantal partners om uitstel aangevraagd, omdat we voor een aantal activiteiten de doelstellingen niet hebben gehaald. Deze partners gaan door tot maart, maar de gemeente niet. Ons project eindigt daarom in september 2022. Wel zullen we nog meedoen aan het congres in november waar alle opgeleverde kennis wordt gedeeld met professionals uit Europa.'

Wat is de opbrengst van het project? 

In contact komen én blijven met de doelgroep en de mensen vervolgens verbinden aan de activiteiten, dat zijn de belangrijkste stappen in het project geweest: vinden-binden-vasthouden. Kwetsbare gezinnen bereiken we vooral door samen op te trekken en naar plaatsen te gaan waar zij al veel komen, bijvoorbeeld de Voedselbank of de Ruilwinkel. Om ervoor te zorgen dat mensen betrokken blijven is het belangrijk om vertrouwen te winnen. Door bijvoorbeeld eerst de stress over financiën aan te pakken, creëer je daarna ruimte voor het werken aan een gezonde leefstijl.

'De uiteindelijke opbrengst is dat we het gedachtegoed 'positieve gezondheid' integraal onderdeel hebben gemaakt van het reguliere werk van de gemeente. Er zijn tools beschikbaar gesteld die handvatten bieden voor professionals, beleidsmakers en bestuurders waaronder een tekenfilm met 3 typen kwetsbare gezinnen uit de doelgroep. Ook hebben we binnen de Europese doelstelling een training en een model voor peersupporters en professionals ontwikkeld. We hebben de verplichting om deze training en dit model te verspreiden onder professionals binnen heel Nederland. 

Naast dit mooie resultaat, kent het gebruik van Europese subsidies toch ook wel nadelen. Zo is het een opeenvolging van verplichtingen die je moet verantwoorden. Ik ben 90% van de tijd bezig met de administratie en 10% van mijn tijd met de inhoud. Als professional vind ik dat heel erg, want dat zou ik graag andersom willen zien.'

Wat kunnen andere gemeenten van het project leren? 

'Dat wanneer gemeenten zich inzetten voor het welzijn van inwoners er hele mooie resultaten behaald kunnen worden. Ons beleid heeft positieve effecten op de gezondheid van onze inwoners. Als je kijkt naar het sociaal domein en de problemen waar we daar tegenaan lopen, zoals het toekennen van zorg, zie je dat meer aandacht voor het welzijn van inwoners een stuk goedkoper is en behoorlijk wat effect kan opleveren. Andere gemeenten zouden dit kunnen onderzoeken en daarvan kunnen leren.'

Kun je een praktijkvoorbeeld noemen van het deelproject Goes bezig?

'We gebruiken graag de ervaringen van oud-deelnemers om iets te vertellen over het programma. Daarom hebben we onder andere een video gemaakt (zie Meer informatie).'

Wat geeft jou de meeste energie in dit project?

'Ik vind het leuk om met mensen die verschillende professies hebben, kennis te delen. Om zowel de mensen uit de praktijk en binnen het beleid en bestuur te overtuigen en te enthousiasmeren. De verbinding van de praktijk naar het bestuur en andersom, vind ik ontzettend leuk.'

Meer informatie

• Nieuwsbrief Goes bezig (pdf)
• Save the date: aankondiging congres 17 november (The Health and Europe Center)
• Informatie over 'Goes bezig' (FNO) 
• Video met ervaringen van deelnemers (Youtube)