Zelden heb ik iemand meegemaakt die de zaken zo onder controle had zonder - op geen enkele manier - een controlfreak te zijn. Een rolmodel. 

Zomer is met de z van zonnig, zoet en zorgeloos. Gelukkig gaat het meestal ook zo, al zijn er elke zomer weer grote en kleine rampen. De afgelopen tien jaar nog meer door de klimaatverandering en het vaker voorkomen van extreem weer. Gemeenten zien risico’s toenemen. Zo hebben gemeenten met veel bos een herplantplicht als delen van bossen verloren gaan door brand of een windhoos. Lange periodes van droogte vergroten de kans op natuurbranden. Wat kun je doen om risico’s te verminderen? In elk geval samenwerken en kennisdelen over manieren van aanplanten en inrichten die de uitbreiding van branden afremmen. Gemeenten en veiligheidsregio’s zijn daar gelukkig volop mee bezig. In de gemeente zelf is het belangrijk het operationeel risicobeheer (bosbeheer) en verzekeringen (financieel risicobeheer) samen te brengen.

Controlfreaks zijn geen teamspelers

Zo is het ook met de samenwerking tussen verzekeringsambtenaren en risicomanagers, en de collega’s die schoolgebouwen beheren. In de schoolvakantie is er een groter risico op brand en vandalisme. Het is belangrijk dat er geen brandbare spullen dichtbij de gevel staan, dat de brievenbussen en de afvalbakken dichtzitten. Misschien werkt het ook om in de vakantie activiteiten te organiseren op de schoolpleinen. Meer activiteiten, minder verveling, minder vandalisme. Een brede blik maakt de ruimte voor oplossingen groter. 

Controlfreaks zijn geen teamspelers, die houden het liefst zelf de touwtjes in handen omdat ze zelf denken het beste te weten hoe je elk risico voor kunt zijn. Maar in de praktijk leidt dit tot protocollenkramp, regelzucht en onnodige verzekeringen. Mensen die graag samenwerken en verbindingen leggen, zijn beter in staat om op risico’s in te spelen. Ze kunnen uitzoomen naar het grotere plaatje. Wat is de bedoeling? Wie zijn de spelers en het wat is het maatschappelijk belang? Hoe maak je de afweging die de meeste publieke waarde oplevert?

In het RisicoLAB zijn we op deze manier bezig met het omgaan met risico’s. Door te verbinden en te verbreden. We bundelen en delen de collectieve intelligentie van decentrale overheden. Het is nodig want we hebben allemaal weinig mensen en veel ingewikkelde opgaven. Gezamenlijk kunnen we kennis en kunde toegankelijk maken, en problemen en oplossingen verkennen. Hoe maak je gemakkelijk een risicobeeld? Of hoe zet je scenarioplanning in om het bestuur te ondersteunen bij het nemen van de juiste beslissingen voor langetermijnontwikkelingen? Met dataverzamelingen kunnen we ontwikkelingen voorspellen. Met scenarioplanning kunnen we ontwikkelingen voorstellen.

Mijn oude chef deed dit allemaal van nature. Overal had hij lijntjes en netwerken, hij oriënteerde zich op de toekomst en nam geregeld de tijd om bij te praten met collega’s uit andere gemeenten. Het gaf hem een feilloos gevoel voor richting, het vermogen om crisissituaties voor te zijn of om te handelen als er toch nog brand uitbrak. Doe als mijn oude chef, sluit je aan bij het Risico Platform Overheden en doe mee in ons kenniscentrum RisicoLAB. Ga naar www.risicolab.nl of mail naar rpo@vng.nl 

Chris Ravensbergen is directeur van VNG Risicobeheer